TASIRIN AZIMI GA LAFIYAR JIKI

TASIRIN AZIMI GA LAFIYAR JIKI

Mai Gabatarwa: Auwal Zakari Ayagi
Chairman Al'azmiyyah Islamic Foundation

Da sunan Allah Mai yawan Rahama Mai yawan Jikai. Tsira da Aminci su kara tabbata ga fiyayyen halitta Annabi Muhammad Salallahu Alaihi wasallam.

A yau da yarda Allah cikin wannan Zure zan dan kawo bayani mai taken: TASIRIN AZIMI GA LAFIYAR JIKI.

Dafatan zamu amfana da abin da zamu ji kamar yadda na tattaroshi.

Shi dai Azumi ya na wajaba ne a kan mutum mai cikakkiyar lafiya, lafiya ta hankali da lafiya ta jiki, ba ya halatta ga mara Cikakkaiyar lafiya ko kuma  yaro karami.

Wannan shi ya sa a addinance da kuma a likitance ba kowa ne aka yarda ya yi azumi ba. Duk da haka kuma, akwai marasa lafiyar da azumi kan yi wa amfani sosai wadanda su ma za a yi dan bayanin amfanin azumi a gare su.

Ilimin likitanci ya tabbatar da cewa yin Azimi yana daga mafi muhimmancin hanyar da mutum zai samu lafiya, kuma abu ne na tilas a rayuwar mutum ga wanda yake son lafiyarsa ta inganta.

Hikimar Allah madaukaki ta tabbatar da cewa hatta dabbobi suna barin cin abinci na wasu kwanaki a shekara don samun daidaito a rayuwarsu da lafiyar jikinsu, masu dabbobin sukan dauke shi wani lokaci a matsayin rashin lafiya alhalin lafiyar dabbobin lau.

Bincike ya nuna cewa kowace dabba tana da wata marhala da dole ne ta takaita cin abinci a cikinta don samun daidaito a lafiyar jikinta.

Littattafan Hindu, Buda, da Barahima suna dauke da bayanai cike da hikimar yin azumi irin nasu, gwargwadon koyarwar da addinansu suka nuna.

Abu Karat da ya zo kafin haihuwar Annabi Isa (A.S) da shekara 500, yana daga cikin mutanen da suka shahara da yin maganin cututtukan mutane ta hanyar sanya su yin azumi.

Don haka ne yin azumi ya zama wani lamari ne na fidirar halittar dukkan halittu masu jiki don samun cikakkiyar lafiyarsu, kuma duk wata halitta mai jiki tana samun wani lokaci da jikin zai tilasta mata dakatar da cin abinci ko da kuwa ta hanyar rashin lafiya ne don samun hutu da annashuwa da sabuwar rayuwa ga kwayoyin halittar jikin.

Karanta cin abinci yana sanya hutun hanji da yake takura ciki da sanya yawan maiko da kiba su taso su kange kirji ta yadda huhu zai kasa numfasawa cikin annashuwa, don haka ne ma mutane da yawa sukan samu dama a lokacin azumi don su dawo da kansu daidai da tsara cikinsu da rage kibarsu don samun sa'ida da walwalar jiki.

Akwai bayanai masu yawa na likitanci da suke nuna karantuwar gubar da take a cikin abinci da fitar ta daga jikin mutum sakamakon yin Azumi, sai dai da yake ni ba likita ba ne, yana da kyau mu koma wajen likitoci mu samu gamsassun bayanai masu yawa.

Na tattara bayanai masu yawa kan wannan lamarin, sai dai ba ni da lokacin da zan iya kawo su cikin wannan gajeriyar Mukala ga mai bibiyar Shafin ZAMANTAKEWA, amma ina fatan  kadan din ma zai wadatar matukar za a iya yin aiki da shi.

Azumi yana taimakawa wurin kona sukari, da man da ke cikin hanta da jini da fata, don samun lafiyar zuciya. Akwai bayanai masu yawa da likitoci irin su; Mark Pardon, Cases Karyl, Micheal Angilo, Dakta Muhammad Sa'id Suyuti, Dakta Muhammad Arrawi, da sauran manyan likitocin duniya suka yi kan wannan lamarin da yake nuna matukar mahimmanci da wajabcin Azumi ga rayuwar mutum.

Mutumin da yake jahiltar sirrin jikinsa sai ya dauka yunwa zata illa ta shi ne sakamakon yin Azumi, alhalin yana da ajiyayyen sukari da yake samun amfanin jiki a matsayin gulokojin da aka ajiye a hantarsa wanda zai iya amfana daga gare shi tsawon lokaci, sannan sai ya karkata ga ajiyayyun mai da yake jikinsa, wannan shi ne sirrin da ya sanya zamu ga mutum yana iya amfani da ruwa har kwanaki 40. Sai kuma jiki ya koma tara wasu sinadirai sakamakon hakan ya sake amfani da su don gina gabobinsa da daidaita tsarin rayuwarsu a lokacin Azumi.

Sai dai duk da muhimmancin Azumi ba a yarda kuma a wuce gona da iri wurin yunwata kai ba, don haka daidaito shi ne abin nema. Dreanik (a 1964) da masu taimaka masa sun kawo bayanai masu hadari ga jiki idan ya ci gaba da yunwatuwa tsawon lokaci da ya wuce kwanki 30 – 40.

A nan ne zamu ga hikimar shari'ar musulunci da ta yarda mutum ya yi azumi 30 ne kawai. Lallai tafarkin Addinin Manzon Allah (SAW) ne kawai ya yi daidai da ilimi a wannan fagen kamar yadda zamu iya gani.

A nan ne zamu ga kimar fadin jagoran halittu Annabin rahama (SAW) yayin da yake cewa: "Ku yi Azumi kwa yi lafiya". Lallai fa'idar yin azumi ga lafiyar jiki ba ta kirguwa, kuma ni'ima ce da Allah ya yi wa dan adam da bai san iyakarta ba, don haka ne littafin Allah yake nuni da cewa: "Don ku gode wa Allah kan abin da ya shiryar da ku…'. Domin ba don ya shiryar da mu ga wannan hanyar ta samun lafiya ba, da babu wani wanda zai iya shiryar da mu gare ta.

Bahasosin Holbrook, Dewey, Wilcod, Shelton, H. Lutzner, Morgulis, da tattaunawar Ecosse, da  makamantansu duk sun tabbatar da cewa; Azumi yana da muhimman abubuwa da babu wai magani da yake da su da suka hada da:

1.      Hutun jiki da dawowar asalin kwayoyin halittarsa.

2.     Dakatar da tsotsar sinadirai da suke ragewa a hanji da zubar da ita domin dadewarta a jiki zai iya mayar da ita guba.

3.     Dawo da ayyukan gabobi da nishadin su da daidaita ayyukansu.

4.     Narkar da sinadaran da suke kari ne a jiki da kona su.

5.     Dawowa da rayuwar kwayoyin jiki da samartaka.

6.     Kiyaye daidaiton karfin jiki.

7.     Gyara gabobin narkar da abinci a jiki.

8.     Bude kwakwalwa da kara hazaka.

9.     Tsaftace da tsarkake fata.

10.   Daidaita bugawar jini da narkar da kitse.

Da sauran abubuwa da ba a kawo su ba.

Don haka ne tun da har zuwa yau, kwararrun likitoci suka yi maganin manyan cututtuka ta hanyar yin Azumi. Wannan yana kara mana imani da dokokin da Manzon Allah mai daraja da gaskiya ya zo mana da su yayin da yake cewa: "Uwar hanji ita ce gidan dukkan cuta, kariya (riga kafi) ita ce babban magani".

Mutumin da yake son zaman lafiyarsa daram shi ne wanda zai lura da me yake ci, yaushe zai ci, yaya zai ci, nawa zai ci, da sauran mas'aloli irin wannan.

Don haka Annabin rahama (SAW) ya karbi kyautar Mariya daga Mukaukis na Masar, amma ya mayar da likitoci, yana mai ba shi amsa da cewar; Mu mutane ne da ba ma ci sai mun ji yunwa, kuma idan muka ci ba ma cika ciki. Sai wannan ya zama wata fomula mai daraja da likitocin Masar suka yi riko da ita a wancan lokaci suna mamakin wannan hikimar da suka yi amfani da ita wurin warkar da cututtukan da suka addabi al'ummarsu.

Haka nan likitoci sukan tilastawa wanda za a yi wa wata babbar tiyatar aiki ko ba ta hanji ba, a ce ya yi azumi kafin tiyatar saboda a lokacin jiki ya samu ya huta daga duk wata hayaniyar yau da kullum ta stress da sauransu. Sai an dora mutum a teburin tiyata ne kawai ake sa masa ruwan sukari.

Ita kuma hanta kan fito da abincin da ta tara (irinsu sinadaran glycogen da fatty acid na kitse) don jiki ya sarrafa su zuwa sukari wanda yake ba da kuzari na dan wani lokaci don amfanin jiki, domin ita hantar ta fara shirin ajiye sabo.

Haka nan ban da wadannan sinadarai akwai gubar da ke cikin hantar da ake fitarwa tare da su wadannan sinadarai. Wannan ma kadai kan kara lafiyar hanta.

Hakanan masu cutar hawan jinni, hawan jini kan kara sassaituwa a wasu mutanen yayin azumi, kamar yadda binciken masana da dama yakan nuna. Misali, wani likita dan kasar Amurka mai suna Dr. Goldhamer da ya kware a bincike kan azumi, ya yi nazarin amfanin azumi ga masu hawan jini. A cikin mutane masu hawan jini da ya gwada yayin da suke yin azumi, kashi 98 cikin 100 ba su bukaci magungunansu ba a tsawon ranakun da suka dauka suna azumi na wasu awoyi, wato azumi kawai ya sassaita hawan jinin nasu. Amma dai hakan ba ya nufin mutum ya ajiye maganin ya daina sha gaba daya, sai likita ya auna ya ce a huta.

Sai kuma masu ciwon suga, su ma azumi kan sassaita yawan sugan jikinsu, sai dai akan shawarce su da su rika yin amfani da na’urar auna suga a kullum saboda sugar zai iya yin kasa sosai su galabaita. Sai dai ana so mai ciwon suga mai amfani da allurar insulin ya shawarci likitan da ke ganinsa ko zai iya azumi, kuma ta yaya zai sassaita allurar saboda bambancin lokacin cin abinci.

Ga masu shan miyagun kwayoyi da taba sigari, azumi na daya daga cikin hanyar horar da kwakwalwa barin sabo da su. Ga mai so ya daina wannan dabi’a, azumi zai iya taimakonsa kwarai da gaske.

Amma kuma akwai wadansu larurori wadanda a addinance ba a dora wa masu su azumi ba, a likitance ma haka. Wadannan sun hada da marasa lafiyar da sai an kwantar an tayar wadanda basu san halin da suke ba, da wadanda suke kwance ake yi wa karin ruwa, tun da ruwan da abinci a ciki, da masu cututtukan da magungunansu dole a sha duk bayan ’yan awoyi da masu gyambon ciki da dai sauran ire-irensu.

Masu juna biyun ko masu shayarwa su ma sukan galabaita ko su ba abin da suke dauke da shi wahala, idan suka yi azumi. Akwai dai masu irin wadannan larurori da ke bukatar fatawa ta malamai makusanta da su don a tabbatar za su iya azumi ko akasin haka.
Wannan shine kadan daga dan abin da na binciko, dafatan zamu amfana da wannan dan takaitaccen bayani.

Wassalamu Alaikum Warahamatullah

Dafatan za mu sha Ruwa Lafiya.

11 ga Ramadan 1440
16/5/2019

Auwal Zakari Ayagi
07038775781
auwalzakari@gmail.com
http://sautulazmiyyah.blogspot.com/?m=1